Hoeveel woorden telt een roman?

Een vaak gestelde vraag door mensen die aan een manuscript werken, of dit zouden willen doen: Hoeveel woorden telt een roman eigenlijk? Want ja, natuurlijk wil je weten waar (ongeveer) de finishlijn is, als je aan het begin staat van een marathon.

De onderstaande tabel toont het gemiddelde aantal woorden voor verschillende genres van fictie. Dit zijn geen vaste regels, maar meer globale richtlijnen.

Virtuele eindstreep

Er zijn schrijvers die eerst 150.000 woorden op papier knallen en vervolgens noodgedwongen aan het schrappen slaan. Ikzelf ben een compacte schrijver: op sommige momenten moet ik de woorden er echt uit persen. Voordeel hiervan is dat ik nooit heel veel hoef te schrappen, een nadeel is dat ik mezelf ‘moet’ verplichten tot een dagelijks woordaantal, omdat er anders echt nauwelijks iets uit mijn vingers komt.

Ik hou altijd een virtuele eindstreep van ongeveer 50.000 woorden in gedachten. Mijn romans Het leven noemen, Wees niet bang en Wat wij verzwijgen tellen ook allemaal ongeveer dit aantal woorden. Met een ruime bladspiegel (dit is de indeling van de pagina en het formaat van de witmarges), leidt dit tot een boek van zo’n 210 of 220 pagina’s.

Zodra mijn roman in de steigers staat en ik ongeveer weet hoeveel hoofdstukken ik nodig heb om dit verhaal te vertellen, reken ik simpelweg uit hoeveel woorden – uitgaande van die 50.000 woorden in totaal – ik per hoofdstuk moet schrijven. Ongeveer natuurlijk, want het ene hoofdstuk heeft minder woorden nodig dan het andere.

Handig aan deze manier van de tekst in stukjes hakken is, vind ik, dat het ineens heel behapbaar lijkt. Ik weet bijvoorbeeld: vandaag moet ik 1.000 woorden schrijven. Dat is de helft van het hoofdstuk waar ik mee bezig ben, en morgen schrijf ik de andere helft.

En zie: 1.000 woorden per dag, op een woordaantal van 50.000 woorden, betekent dat je na 50 dagen een eerste versie van je manuscript af hebt. Uitgaande van vijf werkdagen per week, is dit tien weken. Heb je maar tijd voor 500 woorden per dag, dan levert dat twintig weken schrijfwerk op. Natuurlijk moet je ook tijd inruimen voor het doen van onderzoek, en zijn er dagen dat het écht niet wil, dus tien (of twintig) weken zal niet lukken. Maar een eerste versie na een half jaar, misschien driekwart jaar, en een roman in een jaar is heel haalbaar, echt.

Je moet er alleen wel wat voor doen!

Hoeveel woorden telt een roman?

Maar nu even terug naar de meer algemene vraag: hoeveel woorden telt een roman? Natuurlijk varieert dit in de praktijk sterk en is dit mede afhankelijk van het genre. Maar er zijn wel degelijk bandbreedtes te noemen. Dit zijn enkele populaire genres en hun gemiddelde woordaantallen:

1. Fantasy: Dit zijn vaak epische verhalen met uitgebreide wereldopbouw (het neerzetten en aan de lezer ‘verkopen’ van een niet-bestaande wereld) en complexe plotlijnen. Fantasyromans kunnen variëren van 80.000 tot 180.000 woorden, of zelfs meer in sommige gevallen.
2. Romantiek: Hier ligt de focus vaak op relaties en emoties. Dit soort verhalen variëren tussen 50.000 en 100.000 woorden, afhankelijk van de diepgang van het verhaal.
3. Literatuur: Literaire romans hebben de neiging om meer nadruk te leggen op de stijl en thema's. Ze kunnen variëren van 40.000 tot 100.000 woorden of nog langer voor meer complexe werken.

Er zijn geen strikte grenzen wat betreft het aantal woorden voor een roman, toch wordt doorgaans 40.000 woorden als ondergrens gehanteerd. Ook hebben uitgevers soms voorkeur voor een bepaalde lengte, rekening houdend met de verwachtingen van het lezerspubliek en marketingoverwegingen. Maar zij zullen ook altijd zeggen: een verhaal heeft zoveel woorden nodig als het nodig heeft. Dus ja, dat is toch echt aan jou, als schrijver.

Hoeveel woorden telt een novelle of kortverhaal?

Naast romans zijn er ook novellen en kortverhalen, die beide een kortere vorm van proza vertegenwoordigen:

• Een novelle bevat doorgaans tussen de 20.000 en 40.000 woorden. Dit formaat biedt schrijvers de mogelijkheid om een compact, maar toch diepgaand verhaal te vertellen. Denk aan het Boekenweekgeschenk, dat doorgaans rond de 20.000 woorden telt.
• Kortverhalen zijn nog compacter en variëren meestal tussen de 1.000 en 10.000 woorden. Het bekendste én kortste verhaal, geschreven door Ernest Hemingway, telt slechts zes woorden: ‘For sale: Baby shoes, never worn’ (in vertaling is hij nog korter: ‘Te koop: babyschoentjes, nooit gedragen.’)

Wat betreft lezersvoorkeuren: smaken verschillen uiteraard. Sommige lezers geven de voorkeur aan kortere romans of novellen vanwege de snellere consumptie, terwijl anderen genieten van epische werken met een uitgebreider woordaantal.

Uitgevers baseren hun beslissingen mede op marktonderzoek en trends binnen de branche. Maar ze geven doorgaans liever romans uit dan novellen of bundels met korte verhalen. Novellen zijn namelijk relatief duur om te maken, afgezet tegen de prijs die ervoor gevraagd kan worden in de winkels. Verhalenbundels zijn minder populair, dus daar worden er simpelweg minder van verkocht. Behalve de bundels van bekende kortverhaalschrijvers zoals Sanneke van Hassel.

Kortom, de lengte van een roman is afhankelijk van verschillende factoren. Het belangrijkst is natuurlijk dat het verhaal de ruimte krijgt die het nodig heeft, maar ook niet meer dan dat. Hoeveel woorden er nodig zijn voor het verhaal dat jij wilt vertellen, kan alleen jij, de schrijver, bepalen.