Hoe schrijf je een roman?

Tip 1: Schrijf iets dat je zelf zou willen lezen

Wil je een roman schrijven, maar weet je nog niet waarover? Of overweeg je zelfs nog verschillende genres? Denk eens aan de boeken die je zelf het liefst leest. Houd je van mysteries, romantiek, thrillers of historische romans? Of houd je van een bepaalde vertelstem, een bepaald perspectief of vind je juist perspectiefwisselingen in romans prettig lezen?

Ga dit voor jezelf eens na, maak een lijstje als dit je helpt een en ander op een rijtje te zetten. Als je van romantiek in romans houdt en je gruwt van bloed, is de kans groot dat het jou beter zal lukken om een meeslepend romantisch verhaal te vertellen dan om een geloofwaardige thriller te schrijven.

Tip 2: Begin met je personage

Als je nog geen duidelijk personage voor je ziet, ga dan op zoek. Ga buiten wandelen, kijk rond. Observeer mensen en bedenk een verhaal dat bij hen past. Of blader door tijdschriften tot je een foto ziet van iemand die je om de een of andere reden aanspreekt. Wanneer je ervoor openstaat, zul je zien dat bepaalde mensen helemaal niets teweegbrengen bij je, terwijl je bij andere gezichten hele verhalen bedenken kunt.  

Wanneer je eenmaal een personage in gedachten hebt, leer hem of haar dan eerst beter kennen. Je kunt dit bijvoorbeeld doen aan de hand van de vragenlijst van Proust. Maar je kunt ook een poosje dagdromen, of freewriten over je personage. Zet eens een kookwekker op tien minuten en begin te schrijven aan de hand van de volgende zin: Toen [naam personage] vijf jaar oud was, gebeurde er iets raars….

Of bedenk een eigen beginzin. Je zult zien, door een tijdje vrij te schrijven over je personage, zonder doel of idee over welke richting het op moet, zal je verrast worden door je eigen personage. 

Tip 3: Geef je personage een probleem  

Om het verhaal vooruit te helpen en de lezer te boeien, moet er een probleem of obstakel zijn, een uitdaging waar je personage voor geplaatst wordt. Ieder verhaal heeft een conflict nodig, in de zin van tegenstrijdige belangen of krachten die zorgen voor spanning. Dit kan een interne uitdaging zijn – iets in zichzelf dat het personage moet overwinnen – of een extern conflict. Hoe dan ook, zorg dat het groot en belangrijk genoeg is om de lezer te blijven boeien. En zorg ook dat je personage erdoor verandert, dat hij of zij als het ware een ontwikkeling doormaakt.

Tip 4: Laat dingen gebeuren

Ook al zijn je personages nog zo interessant en ook al schrijf je nog zo mooi, als er niets gebeurt, heb je eigenlijk geen verhaal. De lezer zal al snel afhaken. Hoeveel er moet gebeuren is mede afhankelijk van het genre. In een mysterie, of thriller is het meer gebruikelijk dat er in iedere scène iets gebeurt dat van belang is voor het plot en dat de spanning opvoert. In een romantisch verhaal mag het wat meer kabbelen.  

Wanneer je een prachtige scène, of misschien zelfs een heel hoofdstuk hebt geschreven waarvan je achteraf moet vaststellen dat het je verhaal niet vooruit helpt, overweeg dan serieus om dit bikkelharde schrijversadvies op te volgen: kill your darlings…

Je mag je darlings natuurlijk wel bewaren! Maak hiervoor een speciaal mapje aan op je computer. Wie weet blijkt het op een dag naadloos en prachtig in te passen in een ander werk van jouw hand.

Tip 5: Maak het geloofwaardig

Een geloofwaardig verhaal hoeft niet per se alleen te gaan over dingen die daadwerkelijk zouden kunnen gebeuren of bestaan. Een verhaal over elfen of trollen kan net zo goed geloofwaardig geschreven zijn. Het is dan des te meer van belang dat je als schrijver de lezer eerst meeneemt in die wereld die jij gebouwd hebt en waarin draken en spoken daadwerkelijk zouden kunnen bestaan.

Schrijvers noemen dit suspension of disbelief. Dit betekent zoiets als het uitstellen van het oordeel van de lezer dat wat hij of zij leest niet geloofwaardig is. Door zorgvuldig een wereld te bouwen en door duidelijke regels te bepalen over wat je personages wel en niet kunnen, neem je de lezer mee. Vermijd hierbij dingen die het verhaal ongeloofwaardig maken. Al te gemakkelijke oplossingen, zoals een tweelingbroer die in het laatste hoofdstuk ineens ten tonele verschijnt en de boosdoener blijkt te zijn, laten de lezer teleurgesteld achter.

Tip 6: Geef niet op!

Als je een roman wilt schrijven, zul je wel een miljoen keer in de verleiding komen om de handdoek in de ring te gooien. Je zult wat je geschreven hebt van tijd tot tijd (of gewoon: altijd) hartgrondig haten. Het zal het slechtste zijn dat je ooit gelezen hebt. Onbegrijpelijk dat je ooit gedacht hebt dat jij dit zou kunnen doen, een roman schrijven. 

Maar houd vol! Geef niet op! Zet door. Als je dit niet doet, zul je je altijd blijven afvragen of je het gekund zou hebben. Maak het verhaal af. En als het eenmaal op papier staat, neem er een tijdje afstand van. Wanneer je het lang genoeg hebt laten liggen om er weer objectief naar te kunnen kijken, zul je misschien wel versteld staan van je eigen werk. Heb ik dit echt geschreven?​!

Wanneer je eenmaal klaar bent om het naar uitgevers en agenten te gaan sturen, zul je opnieuw doorzettingsvermogen moeten tonen. Je manuscript zal naar verwachting heel vaak afgewezen worden, voordat het – hopelijk – bij iemand op het bureau terecht komt die er wel wat in ziet. Maar hou vol! En wie weet....