Het perfecte proposal voor jouw boek (inclusief een voorbeeld)

Een proposal is een document dat auteurs naar uitgevers sturen om hun boekidee te presenteren.

Aug 22, 2024

Het proposal is een ‘verkoopinstrument’ dat de uitgever moet overtuigen van de waarde en het potentieel van jouw boek. Het is dé kans om te laten zien waarom jouw boek uniek, belangrijk en de moeite waard is om te publiceren.

Schrijver Aisha Dutrieux schrijft haar proposal

Een goed geschreven proposal kan het verschil maken tussen een boekcontract, en afwijzing. Het biedt uitgevers een duidelijk beeld van jou als schrijver, jouw idee en jouw schrijfstijl.

Inhoud proposal

Maar nu concreet: wat moet er in een proposal staan? Onderstaande opsomming geldt zowel voor fictie als non-fictie.

Algemene informatie: (Werk)titel van de roman, jouw naam en contactgegevens.
Een synopsis: Een beknopte en overtuigende samenvatting van het boek, inclusief het hoofdthema en de boodschap (de kern; waar draait het allemaal om?). Wees streng voor jezelf bij het maken van de synopsis: benoem alléén de belangrijkste personages en beschrijf heel kort de belangrijkste gebeurtenissen. Het is in een synopsis juist de bedoeling om te spoilen, uitgevers willen namelijk weten hoe het verhaal eindigt.
Doelgroepanalyse: Een duidelijke beschrijving van de beoogde lezersgroep en waarom dit boek voor hen relevant is. Laat zien dat je hierover hebt nagedacht.
Marktanalyse: Onderzoek naar vergelijkbare boeken en hoe jouw boek zich onderscheidt. Misschien bestaan er al de nodige boeken over hetzelfde onderwerp, maak dan duidelijk waarom jouw boek er toch moet komen. Wat voegt het toe aan de boekenmarkt?
Biografie: Een beknopte beschrijving van jouw kwalificaties en ervaring als schrijver. Heb je Nederlands gestudeerd, of een schrijfopleiding gevolgd? Ben jij een veellezer? Heb je misschien al eens een schrijfwedstrijd gewonnen of een shortlist gehaald? Dit is allemaal interessante informatie om te vermelden. Ook wil een uitgever weten waarom juist jij de aangewezen persoon bent om dit boek te schrijven. Heb je bijvoorbeeld speciale kennis over het onderwerp? Of heeft het altijd al jouw interesse gehad en zo ja, waar blijkt dit uit?
Marketingplan: Dit is niet per se noodzakelijk, de uitgeverij heeft op dit vlak namelijk zijn eigen expertise. Maar heb je bijzondere ideeën of strategieën voor hoe je jouw boek gaat promoten en verkopen (heb je bijvoorbeeld heel veel volgers op sociale media?), laat het dan vooral weten.
Voorbeeldhoofdstukken: Eén of twee goed uitgewerkte hoofdstukken die jouw schrijfstijl en de kwaliteit van het werk laten zien. Je kunt ook een proposal sturen zonder voorbeeldhoofdstukken, maar dan moet je voorstel wel ijzersterk zijn. Zo sterk dat de uitgever het aandurft jou een contract aan te bieden zonder te weten wat jouw schrijfstijl is en of jij in staat bent een verhaal op een overtuigende manier neer te zetten. Wanneer je een boekidee hebt voor non-fictie, kom je hier mogelijk mee weg. Maar mijn advies voor fictie is toch echt: gooi je ziel en zaligheid in één of twee hoofdstukken, check deze uitvoerig op taal- en spelfouten (of roep hiervoor de hulp in van iemand die daar beter in is) en maak dit onderdeel van je proposal.

Valkuilen boekvoorstel

Er zijn ook dingen die níet in een proposal thuishoren:

Vage beschrijvingen: Zorg ervoor dat alle onderdelen van je proposal specifiek en duidelijk zijn.
Overdrijvingen: Blijf eerlijk en realistisch over wat je boek te bieden heeft en vermijd opgeblazen claims.
Ongeorganiseerde inhoud: Houd het proposal gestructureerd en gemakkelijk te volgen.
Overbodige details: Focus op wat relevant is voor de uitgever en vermijd lange uitweidingen die afleiden van je kernboodschap.
Onprofessionele presentatie: Zorg voor een nette, foutloze en professionele opmaak van je document.

Een goed proposal schrijven vergt de nodige tijd, aandacht en precisie. Maar neem deze tijd. Uitgevers en redacteuren zijn doorgaans druk en het aanbod aan voorstellen en zelfs volledige manuscripten is groot. Je proposal moet dan ook in korte tijd (ongeveer twee A4-tjes plus één of twee pakkende voorbeeldhoofdstukken) de aandacht trekken en de indruk wekken dat jij dit verhaal inderdaad kunt schrijven en wel op zo’n manier, dat dit lezers zal trekken.

Voorbeeld proposal

Ter illustratie deel ik hier het proposal dat ik zelf schreef voor mijn roman Wees niet bang:

Werktitel:

Wees niet bang

De auteur:

Aisha Dutrieux is rechter en voormalig student van de schrijversacademie (specialisatie Romans en korte verhalen). Ze won de Baarnse literatuurprijs 2018, vakjury- en publieksprijs. Verder is haar inzending voor de zomerschrijfwedstrijd van Schrijvenonline gepubliceerd in Schrijven Magazine (Alice) van augustus 2018. Haar inzending voor de schrijfwedstrijd De zwarte Agenda is opgenomen in de gelijknamige verhalenbundel.

Het verhaal:

Laura’s moeder, Maria, heeft zelfmoord gepleegd toen Laura vier jaar oud was. Nu ze zelf moeder wordt, wil Laura weten waarom Maria dit deed.

Maria’s moeder, Chiara, is na de zelfmoord van haar dochter vertrokken naar het Italiaanse bergdorp Calceranica, aan de voet van de Dolomieten. Ze heeft nooit meer contact gezocht met haar kleindochter. Chiara leidt een teruggetrokken bestaan. Ze schrijft brieven aan Maria. Laura vindt haar oma en zij vertelt haar kleindochter wat Maria mankeerde: ze was een pedofiel. Het verhaal, zoals het zich destijds heeft afgespeeld, ontvouwt zich voor Laura. Maria kon niet meer leven met haar geheim. Ze was kleuterjuf, had twee jonge dochters en vreesde dat ze op een dag de fout in zou gaan. Ze biechtte haar gevoelens op aan haar man, Laura’s vader. Hij verliet haar en lichtte de school in. Er ontstond een hetze tegen Maria. Ze verloor de voogdij over haar dochters. Uiteindelijk koos ze ervoor een einde aan haar leven te maken.Via de kist met foto’s, brieven en krantenknipsels die haar oma bewaard heeft, leert Laura stukje bij beetje haar moeder kennen. Uiteindelijk kan ze alle ontdekkingen een plek geven.Laura bevalt van een dochter: Anna Maria.

Belangrijke thema’s in het verhaal zijn verliesverwerking en pedofilie.

De vorm:

Het manuscript bevat ongeveer 50.000 woorden. Het verhaal wordt afwisselend en vanuit de derde persoon door Laura en Chiara verteld. Verder kent het verhaal terugblikken naar de tijd waarin Maria nog leefde. Deze terugblikken zijn in de eerste persoon geschreven.

Doelgroep en marketing:

Het verhaal zal met name vrouwen trekken, in de leeftijd tussen de 25 en 60 jaar, nu het om vrouwen en moederschap draait. Het onderwerp pedofilie is actueel en zal aanleiding kunnen geven tot (maatschappelijke) discussie, waardoor dit boek een breed lezerspubliek kan aanspreken.

Hoewel het verhaal volledig fictief is, is het een onderwerp dat me interesseert. Een pedofiel hoeft in de huidige westerse maatschappij niet te rekenen op enig begrip, of zelfs mededogen. Hoewel er nog maar enkele decennia geleden in ieder geval nog gepraat kon worden over het onderwerp, mensen nog naar buiten durfden te treden met hun gevoelens, is het verworden tot iets dat verzwegen moet worden en bij velen agressie oproept. Ik vraag me (ook als rechter) af: hoe moet het zijn om een pedofiel te zijn? Welke opties heb je? Is het mogelijk een gelukkig leven te leiden wanneer je gedwongen wordt een wezenlijk onderdeel van jezelf te verzwijgen? Is het niet heel gevaarlijk om dit van mensen te vragen? Het zijn deze vragen die ik bij de lezer wil oproepen.

Ik heb gekozen om een vrouw als pedofiel op te voeren, omdat dit dichter bij mezelf ligt en omdat mensen doorgaans vergevensgezinder naar vrouwen kijken. Deze vrouw is ook moeder en kleuterjuf; gegevens die nuancering in het denken over pedofilie alweer lastiger maken.

Ik ben zelf, als auteur, in staat en bereid om me in te zetten voor de marketing van het boek.

De voordelen van een vroegtijdig proposal

Misschien ben je nog niet zo ver in je schrijfproces dat je al een proposal nodig hebt om naar uitgevers te sturen. Toch kan het nuttig zijn om er alvast een te maken, of in ieder geval een synopsis te schrijven. Dit dwingt je namelijk om na te denken over wat de kern is van het verhaal dat jij wilt vertellen. Waar draait het allemaal om? Als je dit niet weet, loop je het risico een verhaal te schrijven dat alle kanten uitgaat, en daarom voor lezers niet te volgen of zelfs niet interessant is.