Hoe schrijf je een succesvol kort verhaal?
Je hebt nog t/m 31 december om een verhaal in te zenden voor de Schrijfplaats schrijfwedstrijd!
Een goed kort verhaal schrijven is helemaal niet zo makkelijk als het misschien lijkt. Toch is dit de opdracht voor de schrijfwedstrijd van Schrijfplaats.
Daarom in dit artikel:
Wat is een kort verhaal?
Wat zijn belangrijke elementen van een goedgeschreven kort verhaal?
Praktische schrijftips
De spelregels
De prijs
Wat is een kort verhaal?
Een kort verhaal is een kort verhaal. Duh, zul je misschien denken. Toch draagt de term al iets belangrijks in zich: het is een verhaal. Een compleet verhaal, maar (zeer) compact verteld.
Het genre van het korte verhaal draait dan ook om precisie: elke zin moet iets bijdragen aan het geheel. Er is gewoonweg minder ruimte voor ellenlange beschrijvingen of rustig voortkabbelende ontwikkelingen. Toch moet het verhaal compleet en bevredigend aanvoelen (wat overigens niet wil zeggen dat een open einde niet is toegestaan).
Het verhaal moet snel staan, het moet een sterke structuur hebben en personages die in niet meer dan een paar woorden tot leven komen.
Het bekendste voorbeeld van een kort verhaal is waarschijnlijk het ‘kortste verhaal ter wereld’, toegeschreven aan Ernest Hemingway:
‘For sale: baby shoes, never worn.’
Er schuilt een hele wereld, een heel leven, achter die zes woorden. In het Nederlands bevat het overigens zelfs maar vijf woorden (‘Te koop: babyschoenen, nooit gedragen’).
Maar wees gerust: de Schrijfplaats schrijfwedstrijd biedt ruimte voor iets meer tekst: maximaal 600 woorden.
Wat zijn belangrijke elementen van een goedgeschreven kort verhaal?
Het thema centraal stellen: Een kort verhaal biedt, als gezegd, geen ruimte om uit te waaieren over tal van onderwerpen of thema’s. Het is dus zaak tijdens het schrijven focus te houden. Voor de schrijfwedstrijd is het thema ‘metamorfose’. Dit kun je op allerlei manieren in een verhaal verweven: een fysieke transformatie, een innerlijke verandering, een maatschappelijke verschuiving, enzovoort. Bepaal waarover je gaat schrijven en houd koers.
Een krachtige openingszin: Een goede eerste zin kan de lezer direct een verhaal in trekken. Dit geldt voor alle soorten verhalen, maar ook zeker voor een kort verhaal. Een eerste zin kan mysterieus zijn, overwacht of het kan een intrigerende gedachte zijn van het hoofdpersonage. En nee, dit betekent niet dat het een lange en/of ingewikkelde zin moet zijn. Op dit moment lees ik Vlees en bloed van Vincent Kortmann. Deze roman begint zo: ‘Op mijn twaalfde rook ik voor het eerst de dood.’ Reken maar dat ik na deze zin verder wilde lezen!
Sterke personages: Ook al is de ruimte beperkt, de lezer zal je niet laten wegkomen met personages die vlak aanvoelen. Ook nu moeten ze levensecht zijn, je hebt hiervoor alleen veel minder woorden ter beschikking. Geef je personages daarom unieke eigenschappen die echt iets over hen zeggen of verlangens die meteen duidelijk zijn. Met een korte dialoog, een handeling of een gedachte kun je veel zeggen over een personage. En nog een belangrijke tip: kies een of twee personages, en laat het daarbij. In 600 woorden heb je gewoonweg niet de ruimte voor meer personages met een uiterlijk, een stem, een eigen karakter, verlangens, etc.
Een duidelijke spanningsboog: Vergeleken met een kort verhaal heb je in een roman ‘alle tijd’ om je spanningsboog te ontwikkelen en naar de ontknoping toe te werken. In een kort verhaal moet er vanaf de eerste alinea spanning zijn. En dat niet alleen, de spanning moet zich in rap tempo ontwikkelen naar een (bij voorkeur verrassende) climax. Elk woord, elke scène, elke dialoog moet bijdragen aan de opbouw van de spanningsboog. En voor alle duidelijkheid: het woord ‘spanning’ betekent niet dat er sprake moet zijn van een wilde achtervolging of een bom die op het punt van ontploffen staat. Spanning kan ook veel subtieler aanwezig zijn: je personage moet iets willen en de vraag of hem dit gaat lukken, creëert spanning.
Een memorabele ontknoping: Of je nu kiest voor een twist, een open einde of een ontroerend, emotioneel slot, een goed verhaal geeft de lezer iets om over na te denken. Iets dat nog even blijft hangen. En het is natuurlijk helemaal mooi als je een einde kiest dat past bij jouw interpretatie van het thema ‘metamorfose’.
Praktische schrijftips
De bovenstaande elementen kunnen enigszins imponerend (en misschien zelfs afschrikwekkend) overkomen. Maar geen zorgen, we hebben allemaal van kleins af aan al zoveel verhalen gevoerd gekregen - thuis, op school, misschien in een kerk of moskee, op televisie, in films, etc) - dat we vaak instinctief wel aanvoelen waar een goed verhaal aan moet voldoen.
De kans is dus groot dat als je met een goed idee ‘gewoon’ aan het schrijven slaat, er een verhaal uitrolt dat de meeste van deze elementen wel bevat. En zo niet, dan kun je altijd nog herschrijven. Of je kunt natuurlijk besluiten dat jouw verhaal juist niet aan de standaard ‘eisen’ voldoet. Jouw verhaal is een uniek verhaal, juist omdat het helemaal anders is. Ook dat kan.
Wat dat aan het schrijven slaan betreft, hier nog een paar praktische tips:
Schrijf compact en vermijd overbodige woorden. Oftewel, kies je woorden zorgvuldig en kijk kritisch of er woorden geschrapt kunnen (en misschien wel moeten) worden;
Laat kleine, specifieke details of metaforen de metamorfose in je verhaal versterken. Bijvoorbeeld: een vlinder als symbool voor transformatie, of een gebroken spiegel voor verandering (of iets minder voor de hand liggende voorbeelden);
Wees niet tevreden met de eerste versie. Een eerste versie is zelden echt goed. Of in ieder geval: het kan beter. Dus lees je verhaal hardop aan jezelf voor (dan kun je het ritme ervan horen), schaaf aan zinnen, kill your darlings en vraag - als je durft - feedback aan anderen. Elk detail telt immers in een kort verhaal;
Een goed kort verhaal raakt de lezer, het maakt iets los. Laat de metamorfose niet alleen iets fysieks zijn, maar ook een emotionele impact hebben op je personage(s), zodat de lezer dit mee kan beleven;
Het loont de moeite om te bezien wat je kunt leren van ervaren kort verhaal schrijvers. Een bekende Nederlandse schrijver van korte verhalen is Sanneke van Hassel. Zij schreef (onder andere) zes verhalenbundels en haar werk is bekroond met de BNG Nieuwe Literatuurprijs en de Anna Blamanprijs. Mocht je je willen verdiepen in het genre van het korte verhaal, dan zijn haar verhalenbundels zeker aan te raden.
De spelregels
Nog een keer op een rijtje - de spelregels:
Het verhaal moet een titel hebben. Verzin iets moois dat prikkelt, nieuwsgierig maakt en op enigerlei wijze verband houdt met het verhaal.
Het verhaal mag, inclusief titel, maximaal 600 woorden bevatten. Hier wordt streng op gelet. Dus zijn het er 601, schrap er dan gewoon 1 en voorkom uitsluiting van deelname.
Het thema/ onderwerp is metamorfose. Maar let op: je mag het woord metamorfose niet gebruiken in het verhaal.
Het moet fictie zijn, maar in de ruimste zin van het woord. Een eigen belevenis, overgoten met een fictief sausje, mag ook!
Stuur je verhaal in via aisha@schrijfplaats.nl.
Stuur het in als Word-bestand, lettertype: Times new roman, formaat: 12.
En doe dit vóór 1 januari 2025 (oftewel, de deadline is: 31 december 2024, 23:59 uur).
Leeftijd: 0 t/m 120 jaar, ieders verhaal is welkom!
Uitgesloten van deelname zijn schrijvers die al een fictief werk gepubliceerd hebben via een uitgeverij en daarvoor een voorschot en/of royalty hebben ontvangen van deze uitgeverij (self-publishers zijn dus welkom). En naar aanleiding van vragen hierover: Als er een verhaal van je is gepubliceerd (of meerdere) in een bundel na deelname aan een schrijfwedstrijd, of als je een boek hebt gepubliceerd via Boekscout (of een vergelijkbare aanbieder), ben je van harte welkom om mee te doen aan deze schrijfwedstrijd.
Tot slot, misschien wel de belangrijkste regel: Wees trots op het resultaat! Je hebt een verhaal geschreven, dat is niet niks. En is het toch niet helemaal geworden wat je in gedachten of gehoopt had? Stuur het gewoon in. Misschien is het inderdaad niet zo goed, dan win je waarschijnlijk niet. Nou, en? Maar het zou ook zomaar kunnen dat je innerlijke criticus op allerlei (niet-bestaande) slakken zout aan het leggen is...
De prijs
De top 3 wordt in de week van 6 januari bekendgemaakt en deze verhalen worden gepubliceerd op Schrijfplaats.
Op zondag 12 januari 2025 wordt de winnaar bekendgemaakt. Het állerbeste verhaal wordt bekroond met:
Publicatie op Schrijfplaats met de vermelding: ‘Winnaar Schrijfwedstrijd’;
Een jaar lang gratis ‘betaald lidmaatschap’ voor Schrijfplaats, zodat je alle artikelen kunt lezen én de 30-delige videocursus Roman schrijven kunt volgen;
Feedback op het winnende verhaal (dit krijg je per mail en komt niet op Schrijfplaats);
Een boekenpakket.
De inzendingen beginnen al binnen te druppelen, maar hoe meer hoe beter. Dus doe gewoon mee!