Het grote begin: Je eerste stappen naar een (nieuw) boek

Mijn beste tips om daadwerkelijk aan de slag te gaan

Boek 1 van de Vol in de aanval!-serie is een feit. Strijd om de spits heeft al op vele mooie reacties kunnen rekenen - ook van lezers van Schrijfplaats, waarvoor dank! - en de boekpresentatie was een feest.

Mocht je Strijd om de spits nog willen bestellen, doe dit via Boekie.nl en je betaalt tijdelijk geen verzendkosten >

Maar denk maar niet dat ik nu even op mijn lauweren kan rusten, want deel 2 van de serie wordt al aangekondigd in de nieuwe folder van de uitgever - voorjaar 2026 - en dus is het aan mij om als een malle te gaan schrijven!

(De deadline: half oktober.)

Natuurlijk heb ik al de nodige ideeën, maar zoals altijd is daadwerkelijk aan het schrijven gáán weer even een dingetje. Misschien herken je dit wel?

Gelukkig ben ik inmiddels al aan vele nieuwe boeken begonnen. Ik deel dan ook graag wat ik hierover geleerd heb (in de hoop dat het mij ook weer een beetje op gang helpt…)

• Het besluit: ik ga een (nieuw) boek schrijven

• Wanneer ben je klaar om te beginnen?

• Wat moet je weten voordat je begint?

• Wat ontdek je al schrijvende?

• Praktische tips om te beginnen

---

Het besluit: ik ga een (nieuw) boek schrijven

Er is iets magisch aan dat moment waarop je besluit: ‘Ik ga een (nieuw) boek schrijven.’ Je hart klopt wat sneller, er kriebelt iets in je buik, maar tegelijk voelt het alsof je voor een enorme berg staat.

Want waar begin je? Wanneer ben je er klaar voor? En hoeveel moet je eigenlijk al weten voordat je die eerste zin op papier zet?

Laat me je geruststellen: elk boek begint met precies dezelfde onzekerheid, ook bij de meest ervaren auteurs. Het verschil is dat zij hebben geleerd om ondanks die onzekerheid toch te beginnen. En dat kun jij ook leren.

Wanneer ben je klaar om te beginnen?

Het eerlijke antwoord? Je bent nooit helemaal klaar. Er zal altijd wel iets zijn wat je nog niet weet, nog niet hebt uitgedacht, of nog niet perfect hebt voorbereid. En dat is precíes de reden waarom je gewoon moet beginnen.

Natuurlijk, een beetje voorbereiding kan geen kwaad. Maar als je wacht tot je alles tot in de puntjes hebt uitgewerkt, begin je nooit.

Het mooie van schrijven is dat het een ontdekkingsreis is. Ja, je hebt een bestemming in gedachten, maar de mooiste wendingen ontdek je onderweg. Dus begin wanneer je een vonk voelt, een idee dat je niet meer loslaat, of gewoon de drang om verhalen te vertellen.

Wat moet je weten voordat je begint?

Hoewel je niet alles hoeft te weten, zijn er een paar dingen die je start een stuk makkelijker maken:

Je genre en doelgroep
Dit hoeft niet in beton gegoten te zijn, maar een globaal idee helpt enorm. Schrijf je een romantische komedie voor dertigers, of een spannende thriller voor jongvolwassenen? Dit bepaalt je toon, je personages, en zelfs de lengte van je zinnen.

Je kernidee
Wat is het hart van je verhaal? Dit kan een ‘wat als’-vraag zijn (‘Wat als tijdreizen echt mogelijk was, maar alleen achteruit?’), een thema (‘Hoe ver ga je voor de liefde?’), of gewoon een personage dat je intrigeert. Zolang je dit in één zin kunt samenvatten, ben je goed bezig.

Je eindpunt
Je hoeft niet elke plotwending te kennen, maar een vaag idee van waar je verhaal gaat eindigen, helpt wel. (Let wel: dit betekent dus niet dat je de eindscène tot in detail moet hebben uitgedacht. Je hoeft zelfs nog geen idee te hebben van de eindscène, als je maar globaal weet waar het verhaal naartoe gaat.)

Je schrijfritme
Ben je een ochtendschrijver of kom je ’s avonds pas op gang? Schrijf je liever lange sessies in het weekend of korte stukjes elke dag? Experimenteer en ontdek wat voor jou werkt. Er is geen ‘goede’ manier, alleen jouw manier. En zodra je jouw manier hebt gevonden, kun je schrijfmeters gaan maken.

Lees ook: 5 tips voor een goede schrijfroutine >

Wat ontdek je al schrijvende?

Nu komt het leukste deel: alle dingen die je niet van tevoren kunt bedenken, maar die vanzelf ontstaan wanneer je eenmaal begint.

Je personages leven hun eigen leven
Het klinkt misschien raar als je het nog nooit hebt meegemaakt, maar personages ontwikkelen echt hun eigen persoonlijkheid. Plotseling zegt je hoofdpersoon iets wat je nooit van tevoren had bedacht, of reageert een bijfiguur op een manier die je verhaal een totaal nieuwe wending geeft. Laat dit vooral gebeuren, want het levert vaak de mooiste wendingen op.

Je thema’s worden dieper
Wat begon als een simpel verhaal over vriendschap, wordt plotseling (ook) een verhaal over vergeving, of loyaliteit, of moed. Deze lagen ontstaan vanzelf, zonder dat je er bewust mee bezig bent.

Je schrijfstijl evolueert
Met elke pagina die je schrijft, word je een betere schrijver. Je zinnen worden soepeler, je dialogen natuurlijker, je beschrijvingen levendiger. Het is net als met het trainen van een spier: hoe meer je schrijft, hoe sterker je ‘schrijfspier’ wordt.

Je verhaalstructuur kristalliseert uit
Of je nu alleen maar een vaag idee hebt van je plot, of dit op voorhand compleet hebt uitgedacht, de echte structuur van je verhaal ontdek je pas tijdens het schrijven. Sommige scènes die cruciaal leken, vallen weg. Andere, die je als bijzaak zag, worden plotseling het hart van je boek.

Praktische tips om te beginnen

Start klein
Je eerste zin hoeft niet perfect te zijn. Je eerste hoofdstuk ook niet. Geef jezelf toestemming om slecht te beginnen. Een slechte eerste versie is oneindig veel beter dan een perfecte eerste versie die alleen in je hoofd bestaat.

En vind je het moeilijk om te beginnen met de eerste zin, of met het eerste hoofdstuk? Begin met hoofdstuk 2. Of 3. Of 4. Alles mag!

Lees ook: De eerste versie van je roman >

Creëer een ritueel
Maak een kopje thee, zet je favoriete muziek op, ga op je vaste schrijfplek zitten. Rituelen helpen je hersenen om in de ‘schrijfmodus’ te komen.

Zet je innerlijke criticus op pauze
Die stem in je hoofd die zegt dat het niet goed genoeg is? Die mag (nee: moet!) even zwijgen. Tijdens het schrijven ben je aan het ontdekken. Het herschrijven komt later.

Geef jezelf toestemming om te falen
Niet elk idee wordt een boek. Ook ik heb Word-bestanden in de krochten van mijn computer wonen, overblijfselen van wat eens een boek leek te gaan worden. Maar nee. Het was niet goed genoeg, het verhaalidee bleek uiteindelijk te weinig om het lijf te hebben of ik had simpelweg geen zin meer in het project.

Zonde van de tijd? Nee, want al die probeersels hebben van mij een betere schrijver gemaakt. En wie weet gebruik ik delen hiervan, losse flarden of hele hoofdstukken, ooit nog in een nieuw boek.

Begin vandaag
Niet morgen, niet volgende week, niet als je meer tijd hebt. Begin vandaag, al is het maar met één alinea. Of vooruit: één zin. Gebruik dit moment om te starten.

Waarom niet?

Dus pak je pen, open je laptop, en begin!

Dan begin ik met je mee.