Braindrain: je hoofd leegmaken voor creativiteit

Je wilt schrijven. Je hebt hiervoor tijd ingeruimd in je agenda, je zit klaar met pen en papier, of achter je computer, maar het wil gewoon echt niet. Herkenbaar?

Dit kan allerlei redenen hebben, maar soms zit het hoofd gewoon te vol. Gedachten, zorgen, praktische zaken, boodschappenlijstjes. Er vliegt van alles door je hoofd en het lukt je niet te concentreren op het verhaal dat je wilt schrijven. Ze noemen dit ook wel een monkey mind: als een hoofd vol aapjes die allemaal rondspringen en om aandacht vragen.

Het voelt niet prettig, het leidt af. En een vol hoofd is ook nog eens een killer voor creativiteit.

In zo’n situatie kan een braindrain heel nuttig zijn. Het Engelse woordje drain kent allerlei vertalingen, zoals aftappen, droogleggen, leegzuigen. Met dit in het achterhoofd is denk ik wel duidelijk wat een braindrain doet; je tapt je hersenen leeg, zodat je je aandacht kunt richten op iets anders: je schrijfwerk.

Stappen braindrain

Wil je het eens proberen? Deze stappen kunnen helpen:

1. Kies een rustige omgeving: Zoek een plek waar je je kunt concentreren zonder afleidingen. Dit kan je favoriete schrijfplek zijn, een rustige hoek in huis, of zelfs buiten in de natuur als dat helpt om je hoofd leeg te maken.
2. Bereid je schrijfbenodigdheden voor: Zorg ervoor dat je een pen en papier hebt, of een computer als je dit liever gebruikt. Voor mij persoonlijk werkt het beter om met de hand te schrijven, maar probeer vooral uit wat voor jou het best werkt.
3. Stel een timer in: Bepaal hoelang je de oefening wilt doen. Bijvoorbeeld vijf of tien minuten, afhankelijk van je voorkeur en beschikbare tijd. Zet een timer zodat je de tijd niet in de gaten hoeft te houden.
4. Begin met schrijven: Start de timer en begin met schrijven zonder jezelf te censureren. Laat je gedachten vrij stromen en schrijf alles op wat in je opkomt. Het werkt ook goed om een lijstje te maken. De dingen die door je hoofd spoken zijn toch vaak dingen die je zou moeten of zou willen doen.
5. Blijf schrijven: Ga door met schrijven totdat de timer afloopt, zelfs als je denkt dat je niets meer te schrijven hebt. Forceer jezelf om door te gaan, je zult zien dat er toch nog iets komt. En mocht de timer gaan terwijl je merkt dat je nog lang niet uitgeschreven bent, ga dan nog even door. Het is de bedoeling dat je helemaal ‘leeg’ raakt.
6. Bekijk kort wat je hebt geschreven: Is de timer gegaan en kun je echt niets meer verzinnen? Kijk dan je lijstje nog even door.

Waarom werkt dit nou zo goed om je hoofd leeg te maken?

Omdat je de aapjes tot zwijgen brengt. Zij blijven de dingen die je vooral niet moet vergeten immers (behulpzaam als ze willen zijn) te pas en te onpas door je gedachten tetteren. Dit kan gaan van ‘ik moet straks nog olijfolie halen’, tot ‘M. is jarig, ik moet niet vergeten haar te bellen!’, tot ‘de kozijnen moeten nodig eens geverfd worden’.

Wanneer je al deze dingen opschrijft en doorgaat totdat écht alles op papier staat – je kunt niets meer verzinnen – ontstaat er rust in je hoofd. Door het lijstje nog even door te kijken, kun je jezelf (oftewel: je monkey mind) ervan verzekeren dat je het niet gaat vergeten, je hebt het immers opgeschreven. Maar nu kun je het even laten en je richten op je schrijfwerk.

Wanneer je er een gewoonte van maakt om af en toe een braindrain te doen, zul je merken dat het ook nog eens heel nuttig is om stress tegen te gaan in een druk leven. En laten we eerlijk zijn: wie heeft er tegenwoordig niet een druk leven? Je zult zien dat je aardig getraind raakt in het doen van een braindrain en het steeds makkelijker wordt om de aapjes tot zwijgen te brengen.

Ik gebruik hier zelf altijd een schrift voor, dat ik vervolgens gebruik als to do-lijst. Superhandig!

Braindrain oefening voor creativiteit 

Je kunt een braindrain ook inzetten om nieuwe ideeën op te doen. Je put dan als het ware je hersenen uit door het produceren van zoveel mogelijk ideeën. De meest voor de hand liggende komen doorgaans het eerst bij je op. Door jezelf te dwingen voorbij de gebruikelijke grenzen van je denken te gaan, kun je tot nieuwe, verrassende gedachten komen.

Zo kun je de braindrain als oefening voor creativiteit uitvoeren:

1. Kies een onderwerp: Bepaal waarover je je gedachten wilt laten gaan. Dit kan het onderwerp of thema voor een nieuw verhaal zijn, maar ook alleen een personage, een setting, of een liefhebberij van je hoofdpersoon.
2. Stel een timer in: Bedenk hoelang je dit wilt doen, bijvoorbeeld vijf minuten.
3. Schrijf zonder censuur: Start de timer en begin met schrijven. Laat je gedachten vrij stromen en schrijf alles op wat in je opkomt, zonder jezelf te censureren of te stoppen om na te denken over de kwaliteit van je ideeën. Voel je vrij om een lijstje te maken, een gedachtenspin, of schrijf kriskras door elkaar. Het maakt niet uit, deze oefening is enkel gericht op het genereren van nieuwe ideeën.
4. Ga door tot de timer afloopt: Blijf schrijven, zelfs als je denkt dat je geen goede ideeën meer hebt. Schrijf dan slechte ideeën op; je weet nooit waar het toe leidt!
5. Analyseer je ideeën: Nadat de timer is gestopt, bekijk je wat je hebt opgeschreven. Markeer de ideeën die je interessant vindt of die potentie hebben om verder uitgewerkt te worden. Je zou zelfs over een van je ideeën opnieuw een braindrain kunnen doen.

In mijn ervaring is een braindrain een effectieve manier om creatieve blokkades te doorbreken, nieuwe invalshoeken te ontdekken en je schrijfproces te verfrissen.

Maar let wel: een braindrain voor het leegmaken van je hoofd is heel iets anders dan een braindrain voor meer creativiteit. Ga dit vooral niet (om tijd te besparen) proberen tegelijkertijd te doen, want dan raken de aapjes overstuur ;)

Veel succes!