Waar heb je recht op als schrijver?

Het standaardcontract voor de uitgave van literair werk in Nederland biedt veel waarborgen voor schrijvers. Toch is het van belang je te verdiepen in je rechten én plichten.

Goedemorgen,

Vandaag wil ik het me je hebben over:

• Het standaardcontract voor de uitgave van literair werk

• Auteursrechten, royalties, voorschotten, correctierecht

• Jouw input

---

Contracten voor schrijvers (en waarom je níet gewoon moet tekenen bij het kruisje)

Ik weet nog goed dat ik mijn eerste auteurscontract onder mijn neus kreeg. Natuurlijk was ik in de zevende hemel, want dit ging over het uitgeven van het manuscript waar ik al die jaren op had zitten ploeteren!

Gelukkig was het opgesteld door mijn agent, dus met andere woorden: iemand uit ‘mijn team’, want het boeide me totaal niet wat er allemaal in stond. Als het maar betekende dat mijn boek gedrukt zou worden en in winkels terecht zou komen, vond ik het verder allemaal wel best en zou ik zo tekenen bij het kruisje.

En ik ben nota bene jurist en was op dat moment nog als rechter werkzaam! Hoe, dacht ik later, moet dit dan zijn voor mensen die niet beroepsmatig gespecialiseerd zijn in contractenrecht?

Standaardcontract

Gelukkig kun je wel enigszins gerust zijn. In Nederland is er namelijk een standaardcontract voor schrijvers dat als leidraad dient bij de samenwerking tussen auteurs en uitgevers. Dit contract is opgesteld om de rechten en plichten van zowel uitgever als auteur te waarborgen én transparantie te bieden in de complexe wereld van auteursrechten, royalties en exploitatievoorwaarden.

Je zult, als het goed is, bovenaan het contract een tekst als deze aantreffen: “Gebaseerd op het modelcontract, vastgesteld per 15 juni 2021, als herziene versie van het per 6 juli 2011 geldende modelcontract, door de Literaire Uitgeversgroep (LUG) van de Groep Algemene Uitgevers (GAU) en de Auteursbond.”

En ja, het is een goed leesbaar contract. Vind ik. Maar misschien zit mijn voorkennis toch een objectieve blik op dit punt in de weg. Daarom geef ik je graag een overzicht van de belangrijkste onderdelen van dit contract en de punten waar schrijvers op moeten letten.

1. Auteursrechten

Daar draait het natuurlijk allemaal om. Als schrijver blijf je in principe eigenaar van de auteursrechten op je werk, tenzij anders is overeengekomen. Het standaardcontract regelt dat de auteur de uitgever toestemming geeft om het werk te exploiteren (te publiceren, verspreiden en verkopen). Dit recht wordt doorgaans voor een bepaalde periode verleend.

Zorg ervoor dat je goed begrijpt welke rechten je overdraagt en voor hoelang. Het is belangrijk om te waarborgen dat je werk na verloop van tijd weer volledig aan jou toebehoort, tenzij je bewust kiest voor een langere exploitatieperiode door de uitgever.

2. Royalties en voorschot