Inspiratie vinden voor het schrijven

Een advies dat ik vaak geef is: wacht niet op inspiratie, ga gewoon zitten en schrijf!

Ik geloof hier echt in en handel hier ook zelf zoveel mogelijk naar, maar natuurlijk is inspiratie wel degelijk een belangrijk element voor het maken van creatief werk. Maar wat is inspiratie eigenlijk?

Wat is inspiratie?

Het woord ‘inspiratie’ komt van het Latijnse woord ‘inspirare’, wat ‘inademen’ betekent. Dit vind ik een mooi gegeven: er is niets meer elementair in het leven van een mens, dan ademen. Zuurstof.

In historische en spirituele contexten werd inspiratie vaak gezien als een goddelijke invloed die de mens raakte, een plotselinge vonk van creativiteit of inzicht. Vanuit een meer aards oogpunt, zou je inspiratie kunnen omschrijven als een geestestoestand waarin je wordt aangezet tot creatief of innovatief denken.

Proces van inspiratie

Het proces van inspiratie is complex en varieert van persoon tot persoon. Vaak komt het onverwacht, zonder dat je er bewust naar op zoek bent. Denk maar aan het bekende voorbeeld van een geniaal idee krijgen terwijl je onder de douche de shampoo uit je haren staat te wassen.

Wel lijken er enkele voorwaarden te bestaan voor inspiratie. Zo moet je geest open en ontvankelijk zijn. Mensen die veel stress ervaren en/of in hun leven veel routines hebben ingebouwd, vinden het vaak moeilijker om geïnspireerd te raken. Een kleine verandering in je dagelijkse routine, al is het maar een andere route nemen naar je werk, kan dan al een vonkje geven.

Ook is het van belang om regelmatig tijd te nemen om te reflecteren en tot rust te komen. Door je geest vrij te maken van afleidingen en dagelijkse beslommeringen, ontstaat er ruimte voor nieuwe ideeën. Als je van meditatie of yoga houdt, kan dit helpend zijn. Als je hier helemaal níet van houdt, creëer dan op een andere manier een rustig moment voor jezelf. Een braindrain kan ook heel goed helpen.

Een externe prikkel of ervaring kan als katalysator dienen voor inspiratie. Onderneem dan ook regelmatig activiteiten die creatief denken bevorderen, zoals tekenen of muziek maken (het hoeft niet goed te zijn of mooi te klinken!), in de natuur wandelen of een museum bezoeken. Breng tijd door met mensen die je uitdagen en inspireren, bijvoorbeeld andere schrijvers, of lees een mooi boek.

Inspiratie gaat vaak gepaard met associatie: het leggen van nieuwe verbanden tussen bestaande kennis en ervaringen. Dit soort verbanden ontstaat vaak al schrijvende, bijvoorbeeld tijdens freewriting. Dit is een schrijfoefening waarbij je, kort gezegd, een vooraf bepaald aantal minuten schrijft zonder hierbij kritisch na te denken over wat je schrijft en zonder te stoppen. Het kan handig zijn om hierbij een schrijfingang te gebruiken, om jezelf ‘aan de praat’ te krijgen. Dit kan van alles zijn. Een schrijfingang die ik vaak gebruik is: Ik herinner me…. En al schrijvende ontdek ik dan wat ik me precies herinner. Een andere fijne schrijfingang is: Ik had nooit gedacht dat…

Bronnen van inspiratie

Wanneer ik behoefte heb aan inspiratie, weet ik waar ik het zoeken moet. Er zijn tal van ‘plekken’ waar de inspiratie voor het oprapen ligt:

1. Alledaagse situaties: Inspiratie is vaak dichterbij dan je denkt. Observeer de mensen om je heen, luister naar gesprekken in een café, of kijk naar de dynamiek in een park. Beschrijf – in detail – wat je ziet, hoort, ruikt, proeft, ervaart (doe eventueel de schrijfoefening straatobservatie). Vroeg of laat zal het creatieve deel van je brein ermee aan de haal gaan en ontstaat er een idee voor een verhaal, een personage, of een wending in je roman.
2. Kunst en cultuur: Bezoek een museum, een galerie of een kunsttentoonstelling. Kunstwerken kunnen verhalen en emoties oproepen. Vaak zonder dat je het doorhebt. Ook films, theaterstukken en muziekconcerten kunnen je zintuigen prikkelen en nieuwe ideeën aanreiken.
3. Reizen en natuur: Nieuwe omgevingen kunnen je horizon verbreden en je verbeelding stimuleren. Maak een wandeling in een bos, bezoek een stad waar je nog nooit bent geweest, of ga naar het strand. Beschrijf wat je ziet, hoort en voelt en heb oog voor detail: kijk niet naar de boom, maar naar de kleine inkepingen in de bast. Let niet zozeer op de winkelpuien, maar kijk of je een bijzondere deurbel ziet. Of een mooi glas in lood-raam.
4. Boeken en literatuur: Lees boeken, alsjeblieft, lees boeken. Je wordt er een betere schrijver van. Lees ook buiten je gebruikelijke genres. Let op schrijfstijlen en verteltechnieken van andere schrijvers. Ook dit kan inspiratie geven.
5. Persoonlijke ervaringen: Graaf in je eigen verleden. Denk aan belangrijke momenten in je leven, zowel positief als negatief. Hoe heb je je toen gevoeld? Wat heb je geleerd? Heb je op zolder nog oude brieven liggen? Zoek ze op en lees ze, denk na over wie je was toen je dit schreef of ontving. Het uitdiepen van persoonlijke ervaringen kan tot nieuwe ideeën leiden.
6. Media en nieuws: Ook actuele gebeurtenissen kunnen mooie inspiratiebronnen zijn. Lees kranten, volg het nieuws, en let op verhalen die je intrigeren. Mij blijven altijd de verhalen bij die gaan over kinderen en hun kwetsbaarheid. Niet toevallig is dit een terugkerend thema in mijn romans. De onderwerpen die telkens weer je aandacht trekken, roepen misschien ook iets in jou op, dat nadere verkenning verdient.
7. Dromen en verbeelding: Houd een dromendagboek bij. Dromen kunnen bizarre en wonderlijke verhalen opleveren die je met je bewuste geest nooit zou kunnen bedenken. Tenzij je fantasy of kinderboeken schrijft, kun je misschien niet zoveel met de letterlijke weergave van deze dromen, maar ze kunnen wel degelijk – op een meer abstract niveau – inspirerend zijn.
8. Muziek: Luister naar verschillende soorten muziek en let op de emoties die ze oproepen. Probeer te schrijven terwijl je naar muziek luistert. Soms kan een enkel liedje een heel verhaal oproepen.

De basis van schrijven

Probeer deze dingen vooral uit, wanneer je behoefte hebt aan inspiratie. Maar: ga niet eindeloos kranten lezen, muziek luisteren, musea bezoeken en in de natuur wandelen. Oftewel, laat een gebrek aan inspiratie nooit een smoesje zijn om niet te schrijven. Want als jij voelt dat je een boek wilt schrijven, dan komt dat boek er alleen door woorden op papier te zetten. Heel veel woorden. Dus de basis van het schrijven blijft toch echt: ga gewoon zitten en schrijf!

Lees verder: 5 tips voor een goede schrijfroutine